Northern India P.6: Spiti Valley

Spiti valley, với chữ Spiti nghĩa là “Middle”, là vùng chuyển tiếp giữa Ấn Độ và Tây Tạng. Từ xưa đã là một trung tâm Phật Giáo của những khu vực lân cận, quan trọng nhất phải nhắc đến hai địa điểm lâu đời Tabo monastery và Kye Monastery. Một năm 6 tháng Spiti valley trở thành một khu vực bị cô lập do tuyết đóng quá dày. Khu vực xa xôi hẻo lánh này chỉ có hai con đường để đi vào, một từ Manali mất cỡ hơn mười mấy tiếng và từ Shimla mất hai ngày. Và mùa đông thì chặn hết cả hai đường, nội bất xuất, ngoại bất nhập, tính ra còn hiu hắt gấp mấy lần Ladakh. Trong trường hợp mấy bạn vẫn hông hiểu lí do tại sao đi xa đến thế mắc công đến thế cho một khu vực na ná Ladakh, thì thật ra mục đích ban đầu của mình là để mục kích những cảnh đẹp tuyệt vời mà không thể tìm thấy ở Ladakh, như hồ mặt trăng, tu viện Kye, vậy mà sau chuyến đi mình đem về còn nhiều thứ hơn thế nữa.

Trải nghiệm là thứ phải bõ công trải qua nhiều thứ và nghiệm lại nhiều điều, bởi trước hết phải cứ đẩy mình vào những chặng đường xa xôi trước đã.

Sáng hôm đó, sau khi ăn sáng xong xuôi ở khách sạn, tụi mình được chở đến văn phòng của Spiti Holiday Adventure để chờ thằng guide. Tối hôm trước mình đã gặp bạn chủ và có trao đổi thay đổi một chút chi tiết về chuyến đi, mọi thứ đều ổn, cho đến sáng đó. Tụi mình chờ hơi lâu, với lí do là guide chưa tới, lát sau guide tới vẫn tiếp tục chờ vì tài xế đi mua xăng. Chờ cỡ hơn một tiếng, thì bạn guide mà mình ko nhớ nổi tên dẫn tụi mình lên đường bằng cách đi một chiếc xe máy riêng.

Địa điểm đầu tiên trong ngày sau gần hai tiếng di chuyển là Tabo monastery, đã 1010 tuổi tính tới giờ. Khác với những tu viện khác lúc nào cũng được xây dựng trên dốc núi chênh vênh, Tabo nằm trong một lòng chão lõm giữa rất nhiều nhà dân. Tabo monastery thật ra là một địa danh nổi tiếng thế giới và có vị trí thiêng liêng trong giới thiền tập sư. Xung quanh tu viện có rất nhiều hang động khoét vào trong núi đá tạo ra những thiền viện gompa tự nhiên cho thiền sư tu tập. Ý nghĩa lịch sử lẫn tôn giáo quan trọng là vậy, kèm cả những bức tranh thankas (tranh cuộn) và tranh mural (tranh tường) lẫn tượng Phật cổ quý giá, nhưng trận động đất 1975 đã tàn phá nặng nề tu viện này. Ngày nay đến đây, như bạn thấy trong hình, gian điện chính đã được xây mới lại, dù bên trong vẫn cố gắng giữ lại những rường cột cũ kỹ, và cấm chụp hình.

Nói lang mang giới thiệu nhiều, nhưng thật ra lúc đến đó với hiểu biết như trang giấy trắng, kèm theo bạn guide khi đến nơi mới thấy tào lao vô ngần, thì chuyến viếng thăm điện thờ như đi qua địa đạo vì tối quá không thấy gì, và mãi lúc sau một có một vị thầy tu ra giới thiệu mọi thứ cho tụi mình. Phật giáo Mật Tông khác với hai trường phái Phật Giáo còn lại ở điểm, con người tin rằng chỉ cần tu thiền con người ta có thể thành La hán, cao hơn nữa là thành Phật, và Tabo hằng năm có một ngày để làm điều đó.

Thời tiết của Spiti dù lạnh nhưng nắng rất dữ dội, trong bóng râm sẽ lạnh đó nhưng bước ra nắng là nóng đổ lửa. Lúc đó nguyên đám có hơi nổi điên khi thấy bạn guide cứ dẫn mình đến đâu là bỏ đó, lạnh lùng không nói không rằng ra đứng riêng một góc, nhớ Jigmet của Yama vô ngần huhu. Nên rốt cuộc Tabo monastery đã trôi qua và không để lại nhiều ấn tượng gì trong mình lắm.

Tụi mình dùng bữa trưa ở đây và tiếp tục chờ khá lâu mới đến lúc xe tiếp tục chạy.

Xung quanh Tabo monastery có rất rất nhiều vườn táo, trái trĩu quả, làm nhớ Nubra Organic Retreat mấy bữa trước. Khác cái là ở đây họ quây vườn trong hàng rào kẽm gai, và cũng không thấy bán cho khách luôn. Trong hình là một vườn táo trĩu trái đây.

Con đường dẫn tụi mình tiếp tục đến Dhankar, thủ đô cổ đại của người Spitian, trái tim của thung lũng. Nhạc vẫn dồn dập tiết tấu theo từng vòng quay bánh xe, và con nhỏ đi chung đằng sau mình ngửa đầu ra khỏi cửa sổ và thấy mình là nữ chính của MV tự đóng. :))

Dhankar là đây, một ngôi làng chắc được cỡ 68 hộ với Dhankar gompa nằm ngay rìa vách đá. Dhan nghe đồn là vách đá, Kar là pháo đài, vậy là pháo đài trên vách đá. Cũng vì vị trí địa lí cao 300m so với mặt sông và có thể dễ dàng cố thủ trước quân xâm lược nên Dhankar được xây dựng thành thủ đô của vương quốc Spiti thế kỉ 17.

Ở đây có cả phế tích của cung điện được phục dựng thành bảo tàng. Trekking từ đó lên núi cỡ 2 tiếng sẽ đến hồ Dhankar màu ngọc bích dự trữ nước ngọt cho làng. Đáng ra nó có trong tour, tuy nhiên, do lịch trình trễ nãi của bạn guide thì đến đây đã 3h chiều, nếu trek đi cả về sẽ tắt nắng trước khi về lại được xe nên bạn guide tuyên bố bỏ qua. Và dĩ nhiên bạn còn lớn tiếng nói về tụi bây nên vào bảo tàng, nào thì nó lưu giữ lịch sử của nơi đây, nào thì tụi bây yếu lắm không trek nổi đâu. Nhưng rốt cuộc khi vào bảo tàng thì không làm việc, tụi mình đành đi ra. Xong đám mình cãi lộn với bạn guide. Hồi sau bạn mặt nặng mày nhẹ dẫn vào gompa trong hình và mặc kệ tụi mình luôn từ đó, lâu lâu quay qua nói tiếng Ấn kiểu chắc nói xấu với bạn lái xe.

Xét thấy bạn mặc kệ tụi mình, nên tụi mình cũng kệ luôn, tự chơi tự tìm hiểu.

Dhankar gompa được xây thẳng vào trong vách đá, những căn phòng nhỏ xíu đi lom khom nằm gọn trong lòng núi, cảm giác như xem lại Doraemon tập phù thuỷ thời tiền sử.

Này là view  nhìn từ ban công của Gompa, đi ra từ cái cửa ảnh phía dưới.

Có những sự diễn sâu rất dễ dàng =))

Nhưng cũng có những sự diễn sâu đòi hỏi cả một sự dũng cảm dữ dội kèm theo đai an toàn từ bạn bè xung quanh :))))

Đừng là ác quỷ trên mảnh đất của Lạt Ma. Lời dặn nằm ngay trước Gompa.

Ra khỏi Dhankar trời đã về chiều, lại một ngày nắng tuyệt đẹp. Dù đã trải qua bao nhiêu buổi chiều, bao nhiêu hoàng hôn của những chuyến đi, nhưng sao buổi chiều ở nơi đại ngàn rét mướt này vẫn làm mình thấy đẹp rát bỏng.

Dhankar nằm giữa Kaza và Tabo. Đường về lại Kaza đi ngang qua khu vực núi đá xói mòn quá trời đẹp, bên trái là dòng sông cùng một khoảnh rừng cây lá vàng rực rỡ trong nắng chiều. Đẹp ná thở, phải dừng chân lại gấp. Nói chung sau một ngày nhạt nhoà, rốt cuộc một chỗ ven đường lại là điểm sáng của chuyến đi.

Nắng chiều khoan thai lách mình qua các vách núi, mình thấy một cảm giác níu kéo sao đó. Nắng ở Sài Gòn thì tràn tràn khắp nơi, nhưng ở đây nắng nhẹ nhàng khẽ khàng rời khỏi mặt đất qua những đường biên giới đổ dài theo sóng thung lũng. Phút chốc, chút nắng cuối ngày làm bừng cháy những ngôi nhà những hàng cây trên nền tối của kẽ núi, rồi cuối cùng cũng buông tay để mọi thứ chìm dần vào bóng tối.

Này là chợ trong Kaza, cũng là nơi đặt văn phòng của kha khá các công ty dẫn tour. Tụi mình quành về đây vì muốn phàn nàn với chủ cho một ngày quá tệ. Ông chủ hứa ngày mai sẽ cho bạn guide khác dẫn và hứa dịch vụ sẽ tốt hơn. Kế bên Spiti Holiday có một quán bán momo và mì các thứ cũng ổn lắm, tụi mình đã ăn ở đó ba buổi tối, tối cuối còn bịn rịn tạm biệt chủ quán tao về VN đây mai ko ghé nữa đâu :))

Mấy ngày đó, với mình vậy là hạnh phúc nè :)) Khổ lắm nhưng trong những chập chờn của internet mới thấy một tin nhắn hồi âm của Sài Gòn mới quý báu làm sao.

À mình chưa kể mấy bạn chuyện khách sạn Spiti Sarai. Chủ khách sạn là một ông bự xự nghe đồn là quân nhân giải ngũ, mặt lạnh lùng và dữ như mấy kiểu giết người trong phim. Lúc nào ông cũng im lặng mặc bộ đồ như quân phục đi lại trong khách sạn và để ý từng chút một từng chi tiết để ra lệnh cho đám nhân viên trong khách sạn. Đám nhân viên trong khách sạn là một đám đàn ông Ấn trẻ nhìn mặt cũng gian gian. Nên khỏi nói, ngay chiều đầu vô mình đã thấy ghê, vô cùng cảnh giác mình bắt đám bạn đi đâu cũng phải đi chung không được đi lẻ và khoá cửa cẩn thận.

Nhà ăn của ổng to lắm, tới giờ là ổng sai lính lên tận phòng bắt xuống ăn, rất kỉ luật. Đồ ăn ở đây phục vụ kiểu buffet 6 7 món, có cả gà, trời ơi, có thịt đó !!!!!! Có một hôm nấu một món chè trắng sữa, ăn cũng ngon lắm.

Nói chung mình cứ âm thầm cảnh giác. Đến tối hôm đó, lúc xuống ăn ảnh hỏi cái bạn trong nhóm đâu rồi, tụi mình nói nó không muốn ăn (thật ra nó ăn quá nhiều mì ở chợ nên no). Mắt ảnh cụp xuống, mặt sầm xuống rõ rệt, xong hỏi có phải nó bệnh không, thì mình e dè nói không sao đâu. 10h đêm đó, ảnh lên tận phòng ở tầng 4, cầm thêm một cái phích nước nóng và nói cái này là nước thuốc thảo dược tao vừa đun, nói bạn mày uống cho đỡ mệt.

Trời, muốn đổ quỵ, suy sụp, nguyên cái cảnh giác mấy bữa bể tan tành. Thay vào đó là sự cảm mến khủng khiếp dành cho chủ khách sạn. Nước thuốc cũng ngon lắm, nguyên đám chia nhau uống mà cảm động rưng rưng trước sự tử tế của người dưng mới gặp hai ngày. Tới giờ mình vẫn nhớ hình ảnh của ông này, nhớ cách ổng hầm hầm hỏi tụi mình ăn vừa miệng không, rồi đi lấy thêm đồ ăn cho tụi mình, rồi còn sáng hôm sau hỏi thằng bạn mình khoẻ chưa, nó nói khoẻ mà ổng cười một cái duy nhất bữa giờ, thấy có nhiêu tử tế bị lộ hết trơn. Thương gì đâu luôn :((

Buổi tối đó cuối cùng mình cũng chụp thành công dãi ngân hà trong bầu trời đêm trong vắt của thung lũng đại ngàn. Đẹp man dại, nhìn màn ảnh máy chụp hình hiện lên sau mỗi lần phơi sáng mà thấy xao xuyến luôn, không biết đến bao giờ lại được thấy bầu trời đêm đẹp như vầy.

Sáng hôm sau, tụi mình với bạn guide mới bắt đầu đi các làng Kibber, Komik và Langza quanh Kaza, và điểm đến cuối sẽ là Kye monastery.

Khu nhà ở giữa hình là khách sạn của tụi mình đó.

Đây là phế tích của một ngôi đền cổ, cũng phải 1000 năm tuổi. Đã bị phá huỷ trong trận động đất gần đây.

Giống hẻm núi horseshoe bên Mỹ ha.

Phế tích ngôi đền giờ chỉ còn một căn phòng nhỏ, nghe đồn để dành cho thiền sư tu tập qua đêm.

Đây là làng Hikkim, cao hơn Kaza những nghìn mét, ở độ cao 4400m, lên tới đây đi bộ lại thấy mệt rồi. Những thửa ruộng đã qua mùa gặt, rơm rạ ng dân chất đống lên mái nhà để dành chất đốt qua mùa đông. Mùa đông ở đây là đường phủ tuyết xe không chạy được, muốn xuống Kaza chỉ có nước đi bộ 14km đường đèo.

Bưu điện này tự nhận là bưu điện cao nhất thế giới nè. Ở đây ỷ mình trên Himalaya nên cái gì cũng tự nhận là cao nhất thế giới có cơ sở ghê :))

Mình đã gửi hai cái bưu thiếp về Sài Gòn. Một cho mình, một cho người giữ mình ấm trong những lúc mạng internet về với buôn làng. Tấm của mình đã không tới nơi, nhưng tấm của bạn ấy đã vượt 6000 cây số xa xôi qua bao nẻo đường và được bưu tá phát tận tay bạn đó ngay trước cửa văn phòng luôn. Kì diệu làm sao :))

Còn này là làng Komic, tự nhận là làng cao nhất thế giới, bắt đầu hết bất ngờ òi nha :)) Ở đây họ đã xây lại tu viện mới thay cho tu viện cổ ở đầu đường. Lên tới độ cao này, đi bộ xuống làng mà mình mệt muốn xỉu.

Bạn guide mới của ngày hôm nay, trái ngược với bạn bự con côn đồ hôm qua, bạn này ốm nheo hiền lành mà dễ thương cực.

Tụi mình vào một cái trường, trường chỉ có ba học sinh như ảnh :)) Hỏi cô giáo đâu nói hôm nay cô nghỉ, cô mất dạy rồi :)) nên ba đứa tự sinh hoạt, mà sinh hoạt gì đâu, thấy tụi mình ba đứa tăng động nhảy muốn sập trường. Trên đây trẻ con hay bán mấy cái hoá thạch cho khách du lịch, thôi thì cứ mua ủng hộ người dân hén, ko có nhiêu đâu. Các cậu nhỏ trên là cứ chụp tay mình ko buông, quậy khiếp :”)

Còn đây là làng Langza, nơi theo tour gốc tụi mình sẽ ngủ homestay nhà người dân, nhưng có ý kiến sợ điều kiện vệ sinh không tốt với cũng tại thích ông bác chủ khách sạn nên thôi tụi mình vẫn ngủ lại ở Kaza. Nhưng thật ra lên đây mới thấy nhà cũng sạch và toilet này nọ ok lắm. Nếu lên đây, mình nghĩ nên ngủ lại một đêm cho có trải nghiệm.

Trưa đó tụi mình dùng bữa càri đậu với khoai tây do chủ nhà nấu, xong trò chuyện với mấy người lớn trong nhà. Bữa này, nói thật là ngon lắm 😀 và cái cảm giác ăn và sinh hoạt trong một ngôi nhà đậm chất bản địa như vầy phải là trải nghiệm khó quên.

Ăn xong tụi mình dzông xe xuống lại thung lũng và chạy về phía Kye monastery, mục tiêu chính của cả chặng đường xa mải miết.

Kye monastery, hay Key, hay Ki, hay Kee đều đúng, được xây từ thế kỉ 11 đến nay. Nằm chênh vênh trên dốc núi ở độ cao trên 4000m, Kye hơn cả một tu viện lâu đời và có ý nghĩa quan trọng với phật giáo của vùng, mà còn là thắng cảnh với bao tấm hình đẹp nghẹt thở, không tin bạn thử search google. :))

Bên phải là đường vào cho dân thường, còn phần bên trái được niêm phong để dành chờ ngày Đạt La Lạt Ma quay về, chỉ có Đạt La Lạt Ma mới được quyền đi bằng phần cầu thang này.

Lúc vào trong tu viện, mình gặp vị trụ trì cao nhất, và thầy kéo tụi mình vô một cái phòng, cho uống trà và tâm sự đủ thứ chuyện :)) Dễ thương và gần gũi lắm chứ không có nói gì mà thuyết giảng hết. Thầy còn khoe mình cái video clip Đạt La Lạt Ma tham gia Master chief Úc với vị trí khách mời, xong tám với mình về trận động đất ở Nepal, rồi còn cho mình xem hình Kye mùa đông, đẹp khủng khiếp, cả một thung lũng trắng xoá.

Mùa đông ở đây phải xuống tới -30 độ, khí hậu cực kì khắc nghiệt nhưng bao đời nay người dân vẫn bám trụ và sống giản dị như thế. Tất cả sảnh điện chính ở đây đặc biệt là mở tuỳ nghi cho bạn vào thiền, giống ở Diskit monastery ở thung lũng Nubra đó.

Sau hơn cả tiếng tham quan, và chìm đắm trong sự thanh tịnh của tu viện. Bạn guide dẫn tụi mình lên nơi mà bạn cho là viewpoint để ngắm hoàng hôn của Kye monastery. Thật ra nó chính là đỉnh dốc núi dựng đứng mà tu viện Kye dựa vào, nhìn thì gần nhưng cũng mất 1 tiếng hơn đi xe mới đến nơi.

Trên đường cũng tạt qua hai ngôi làng trên cao nhưng tụi mình đã không còn thời gian để ghé vào.

Tới nơi thì vừa kịp hoàng hôn sắp tắt qua tu viện. Tu viện ửng sáng nằm ngay biên giới của ánh sáng và bóng tối, vẻ đẹp huyền diệu hoà cùng thung lũng bạt ngàn làm mình muốn ngây người. Ủa sao cái xứ gì chiều nào cũng đẹp rụng rời vậyyyyy

Thật ra để chụp được Kye monastery bạn có thấy đường trek bên trái tu viện không, trek cỡ 1 tiếng sẽ đến ngang tầm mắt tu viện và từ đó chụp sẽ chụp được những tấm hình như trên google. Nhưng duyên cớ sao bạn guide dẫn mình đến đây với một góc ảnh chưa từng có trên mạng, lại được ngắm cả thung lũng bạt ngàn từ trên cao chìm dần trong bóng tối của buổi chiều, thiệt là xứng đáng cho bao nhiêu vất vả bấy lâu.

Tiết kiệm bao lâu, đổ công làm plan, đi miệt mài ngàn cây số với đủ thứ phương tiện, chỉ để đổi lấy một khoảnh khắc huyền diệu như buổi chiều hôm ấy. Gọi mình điên và tầm xàm đi nếu thấy vậy, vì mình thấy đáng đáng lắm, đáng hơn cả cho mình 10 cái áo hiệu, 10 đôi giầy hiệu, 10 cái đồng hồ và những thứ như điện thoại, xe máy. Mẹ mình chửi mình quài, mà thôi kệ chứ mình cũng khó lòng thay đổi haha.

Rồi nắng cũng qua khỏi đỉnh chiều, trả lại cho thung lũng bóng tối lạnh giá. Chỉ còn nắng đổ dài trên đỉnh núi, sẽ tắt sau vài khoảnh khắc nữa. Mình đi bộ về xe, trong lòng lúc đó có lúc bần thần, như người vừa trải qua một sự tấn công quá mạnh mẽ về cảm xúc, hay mình có thể gọi đó là hậu sung sướng. :))

Hai ngày ở Spiti valley trôi vụt qua nhanh chóng, tụi mình ngày mai đã phải quay về Manali. Mùi kết thúc đã đầy trong không gian, nhưng những bất ngờ và đẹp đẽ vẫn còn chờ tụi mình, chưa chịu hết. :))

Mấy nay hơi buồn, nhưng được cái buồn quá ko đi chơi thì mình viết blog, nhưng chắc viết sẽ ko còn thấy vui như các bài khác, thôi thì thông cảm cho mình vậy 🙂